آرشیو برای بخش: مشكلات همسترینگ

دکتر حمیدرضا یزدی – متخصص ارتوپدی ، فلوشیپ جراحی زانو از کانادا، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

 

مقدمه:
آسیب هامسترینگ ها ، یکی از شایع ترین آسیب های بافت نرم در ورزش هایی مانند پرش، دو میدانی، کشتی و … می باشد. این ضایعه بواسطه سرعت ترمیم پایین و احتمال عود بالا به وفور موجب آزار و اذیت ورزشکاران می شود.

آناتومی :
هامسترینگ ها از سه عضله تشکیل شده که شامل سمی ممبرانوس، سمی تندینوسوس و دو سر رانی است. این عضلات از برجستگی استخوان ایسکیوم منشا گرفته و ۱۰-۲ سانتی متر پایین تر بصورت عضله مجزا شکل می گیرند. عملکرد این عضلات بصورت فلکسور مفصل زانو و اکستانسوز مفصل ران می باشد.

علت ضایعه و انسیدانس:
مکانیسم این ضایعه بواسطه اعمال فشار بطور مستقیم یا غیرمستقیم است. در حالت اول به دلیل ضربه مستقیم به خود عضله یا ایجاد ضایعه نافذ ،عضله یا تاندون آسیب می بیند. در حالت دوم بصورت غیرمستقیم و در واقع به دلیل فشار زیاد روی عضله، دچار آسیب می گردد. اکثر موارد مکانیسم ضایعه بصورت غیرمستقیم است و غالباً به شکل کشیدگی تاندون پروگزیمال (محل اتصال لگن) می باشد.
میزان بروز آن در فوتبالیست ها در حدود ۱۶ درصد گزارش شده است و احتمال عدد مجدد آن در حد ۳۱-۱۲ در صد می باشد. میزان شیوع ضایعات در قسمت پروگزیمال(لگن) به مراتب شایع تراز دیستال(زانو) است.

طبقه بندی:
براساس شدت کشیدگی می توان آن را به سه گروه تقسیم نمود:
۱- فرم خفیف یا درجه اول: تعداد اندکی از فیبرهای عضلانی پاره شده، تورم نیز مختصر است. در این بیماران قدرت و دامنه حرکت عضله حفظ میشود .
۲- فرم متوسط یا درجه دوم: شدت آسیب بیشتر است، بطوریکه قدرت عضله به وضوح کاسته می شود.
۳- فرم شدید یا درجه سوم: آسیب شدید عضله به شکلی که قدرت عضله بطور کامل از بین رفته است.

عوامل مستعد کننده این ضایعه:
این فاکتور ها به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم می شوند.
فاکتورهای داخلی: غیرقابل اصلاح می باشند و عبارتند از سن بالا و نژاد سیاه.
شایعترین فاکتورهای خارجی که قابل اصلاح می باشند عبارتند از: عدم هماهنگی عضلات هامسترینگ با عضله چهار سر رانی، خستگی عضلات، سفتی عضلانی، عدم گرم کردن قبل از ورزش و سابقه ضایعه قبلی.

تشخیص:
در اکثر موارد با شرح حال و معاینه می توان به تشخیص رسید. در موارد خفیف نیازی به بررسی های رادیولوژیک نیست ولی در موارد شدیدتر باید رادیوگرافی لگن جهت بررسی از نظر احتمال کندگی از ایسکیوم انجام شود.
MRI دقیق ترین روش جهت بررسی محل و شدت ضایعه است و امروزه جایگزین استفاده از سونوگرافی یا CT SCAN شده است.

درمان:
در مواردی که ضایعه از نوع درجه اول یا دوم است انجام درمان حمایتی کافی است. در این موارد باید توصیه به استراحت، استفاده از یخ، بی حرکتی نسبی و داروهای ضد درد و ضد التهاب نمود. در طی ۵-۳ روز اول، هدف از درمان کاهش درد، تورم و التهاب است. پس از آن به تدریج راه رفتن با کمک عصا و تمرینات ورزشی بصورت حرکات کششی و تقویتی شروع می شود. پس از بهبود کامل که معمولاً ۶ هفته طول خواهد کشید، بازگشت به ورزش توصیه می شود.
در مواردی که پارگی از نوع درجه سوم است یا در بیمارانی که دیر مراجعه کرده اند و یا از درمان غیر جراحی نتیجه نگرفته اند و یا در مواردی که تاندون پاره شده بیشتر از ۲ سانتی متر به طرف پایین کشیده شده، انجام جراحی توصیه می گردد.

نتایج:
نتایج جراحی خوب است. بطوریکه ۸۸-۷۵ درصد بیماران ۱۲- ۶ ماه پس از عمل جراحی می توانند به ورزش خود برگردند و تنها در ۱۷-۸ درصد موارد، مقداری ضعف عضلانی باقی خواهد ماند. در مواردی که بیماربا پارگی مزمن مراجعه کرده، باز انجام جراحی با نتایج خوب همراه است ولی مسلماً جراحی مشکل تر خواهد بود و امکان نیاز به پیوند تاندون یا تقویت آن وجود دارد.