پیوند سلول های غضروفی در زانو
دکتر خلیل الله ناظم- متخصص ارتوپدی و فلوشیپ جراحی زانو، دانشیار تخصصی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
یکی از مشکلات شایع ارتوپدی نقص های تمام ضخامت غضروف مفصلی است. در63% افرادی که به دلیل مشکلات زانو آرتروسکوپی می شوند، نقص غضروف مفصلی دیده می شود. غضروف هیالن سطح مفصلی زانو را پوشانده و ظرفیت کمی برای ترمیم دارد. اشکال و نقص غضروف مفصلی وسیع و عمومی منجر به انجام مفصل مصنوعی به صورت همی آرتروپلاستی و یا توتال آرتروپلاستی می شود. معمولاً تعویض مفصل در سنین بالاانجام می گیرد و به دلایل مختلف انجام آن در سنین پایین توصیه نمی شود. در افراد جوان و به خصوص در مواردی که نقص و کمبود غضروف محدود به یک یا چند منطقه باشد، انجام مفصل مصنوعی صلاح نیست.
روش های شایع جهت درمان نقص و مشکلات غضروفی شامل موارد زیر می باشند:
1) درمان علامتی
2) تحریک سلول های مغز استخوان
3) پیوند استئوکندرال به صورت اتوگرافت یا آلوگرافت
4) غضروف سازی با سلول ها و بافت های کشت شده ( پیوند سلول های غضروفی اتولوگ (ACT) دراین گروه قراردارد).
هیچ یک از تکنیک های مختلف درمانی قادر به باز گرداندن خصوصیات غضروف هیالن نرمال و مقاومت آن در برابر فشارهای وارده بر غضروف نمی باشد. با این وجود از حدود 25 سال قبل با معرفی پیوند سلول های اتولوگ ، این روش در موارد نقص تمام ضخامت غضروف مفصلی به عنوان روشی مؤثردر ایجاد غضروف مفصلی پایدار به لحاظ عملکردی و مکانیکی، پیشنهاد شده است. تکنیک مشکل و هزینه ی بالا، مانع فراگیری این روش درمانی در ایران شده است. از سال 1386 تا کنون با همکاری مرکز رویان اصفهان یازده مورد پیوند سلول های غضروفی در نقص های زانو انجام شده است، که نتایج کوتاه مدت این روش نیز قانع کننده بوده و به صورت مقاله ای منتشر شده است. لازم به ذکر است که روش اخیراندیکاسیون های خاص خود را دارد. این روش حداقل در دو مرحله شامل برداشتن سلول های غضروفی از زانو و کشت و تکثیر سلول های غضروفی در مرحله اول و کاشتن این سلول ها در نقص غضروفی در مرحله دوم می باشد. هم چنین این روش می تواند عوارضی هم چون محدودیت حرکت زانو را در پی داشته باشد. تا کنون نتایج دراز مدت این روش کاملاً مشخص نشده و انجام مطالعات مقایسه ای بیشتری جهت استفاده ی کاربردی از آن لازم است. در مجموع باید به این نکته توجه داشت که کلیه مراحل این روش به سهولت و با کیفیت کاملاً استاندارد در ایران قابل انجام است.
